Siaromierz – ważne urządzenie w monitorowaniu odporności cieląt

Siara – pierwszy i najważniejszy pokarm każdego cielęcia, który decyduje o jego zdrowiu, a także odporności w pierwszych godzinach życia. Właściwa jakość siary oraz jej odpowiednia ilość to fundamenty prawidłowego rozwoju młodych zwierząt. Jednym z najlepszych narzędzi do oceny jej wartości stał się siaromierz. W tym artykule dokładnie wyjaśnimy, czym on jest, jak działa, dlaczego monitorowanie odporności cieląt to ważne zadanie i jak praktycznie wykorzystać to urządzenie w hodowli.

Niedobór odporności siarowej – główna przyczyna strat w hodowli cieląt

Badania wskazują, że przynajmniej połowa przypadków śmiertelności neonatalnej cieląt to efekt niedoboru odporności siarowej (czyli prawidłowego transferu immunoglobulin w siarze)¹. Powoduje on wielomiesięczne obniżenie odporności, zwłaszcza na choroby narządu oddechowego, które najczęściej pojawiają się u cieląt mlecznych w okresie od 1. do 6. miesiąca życia². Choroby te wpływają nie tylko na zdrowie i dobry rozwój cieląt, ale również na przyszłą produkcyjność stada – opóźniając wiek inseminacji jałówek i zwiększając ryzyko wybrakowania krów, które jako cielęta miały niedobory siary³. Powtarzające się zachorowania w stadzie generują również znaczne straty ekonomiczne, a zjawisko to bywa dodatkowo nasilone przez nadużywanie antybiotyków. Dlatego bardzo ważne jest stosowanie rozwiązań profilaktycznych, a jednym z nich jest dokładna i szybka ocena jakości siary za pomocą siaromierza do pomiaru odporności cieląt – co może znacznie zmniejszyć straty zdrowotne i ekonomiczne.

Czym jest siaromierz i jak działa?

Siaromierz, zwany też kolostrometrem, to urządzenie monitorowania gęstości siary, która koreluje z zawartością immunoglobulin IgG – ważnych dla odporności cieląt. Im wyższa gęstość, tym większa ilość przeciwciał w siarze i lepsza ochrona noworodka. Po udoju siarę pobiera się do cylindra siaromierza, który pływa w próbce oraz wskazuje wartość gęstości na specjalnej skali. Dzięki temu hodowca może szybko ocenić, czy siara nadaje się do pierwszego pojenia, czy wymaga zastąpienia innym pokarmem lub odłożenia na dalsze karmienia. Siaromierz to urządzenie proste w obsłudze, tani i szybki sposób na monitorowanie jakości siary, ważny zarówno w małych, jak i dużych hodowlach.

Korzyści z użycia siaromierza do monitorowania odporności cieląt

Regularne stosowanie siaromierza pozwala na:

ocenę jakości siary w czasie rzeczywistym i selekcję jej do pierwszego pojenia lub tworzenie banków o wysokiej zawartości immunologicznej;
zapewnienie cielętom właściwej dawki immunoglobulin, co zmniejsza ryzyko zachorowań oraz poprawia rozwój ekonomiczny hodowli⁴;
wczesne wykrycie problemów z jakością siary, a także możliwość szybkiego reagowania, np. podaniem siar zastępczych lub wzmocnieniem profilaktyki.

Jak prawidłowo używać siaromierza?

Aby pomiar kolostrometrem podczas monitorowania odporności cieląt był wiarygodny, należy przestrzegać kilku zasad:

Próbkę siary pobiera się bezpośrednio po udoju, po krótkim odczekaniu, aż temperatura ustabilizuje się do ok. 20-25°C⁵;
Po wprowadzeniu próbki do siaromierza odczytuje się gęstość, która jest od razu interpretowana według skali kolorystycznej lub liczbowej;
Siara o gęstości powyżej 1,047 g/ml (lub powyżej 50 g IgG/l) powinna być stosowana do pierwszego pojenia cieląt, natomiast o niższej jakości nadaje się do karmienia zwierząt starszych lub do uzupełnienia w późniejszym okresie⁶.

Po każdym użyciu siaromierz wymaga dokładnego umycia, aby zachować higienę i trwałość urządzenia.

Podsumowanie

Siaromierz to nieskomplikowane, ale niezwykle ważne narzędzie pomagające hodowcom w monitorowaniu i zapewnieniu właściwej odporności biernej cieląt poprzez kontrolę jakości siary. Dzięki niemu można skuteczniej zapobiegać chorobom, ograniczyć użycie antybiotyków, a tym samym znacząco zmniejszyć straty ekonomiczne w hodowli. Badania naukowe i wieloletnie doświadczenia pokazują, że pomimo dostępności innych metod wsparcia odporności (np. surowice odpornościowe), to właśnie regularne, świadome monitorowanie jakości siary z użyciem siaromierza jest fundamentem zdrowego odchowu cieląt. Zachęcamy więc do wdrażania tego prostego rozwiązania jako standardu w każdej fermie.

Materiały źródłowe:

Stefaniak T., Jawor P. „Zastosowanie surowic odpornościowych w zapobieganiu chorobom narządu oddechowego u cieląt”, Weterynaria w Terenie, 4/2018.
Stefaniak T., Blicharski K. „Dzisiaj sze sposoby zapobiegania chorobom narządu oddechowego cieląt”, Hodowla i Chów Bydła, październik 2018.